Meer begrippen

Bij het aanbreken van de dag over een langere periode aaneengesloten zwermen en aantikken van een verblijfplaats. Dit ochtendzwermen is een activiteit van dieren uit eenzelfde kolonie en heeft naar alle waarschijnlijkheid een sociale functie. Het tijdstip van ochtendzwermen varieert sterk tussen de soorten, waarbij een soort over het algemeen een bij een voor die soort specifieke lichtintensiteit zwermt. Ochtend zwermen kent een piekmoment, waarbij relatief veel dieren van een kolonie tegelijk zwermen. Dit piek moment duurt over het algemeen maximaal 30 minuten, daarvoor en daarna wordt het zwermgedrag vaker onderbroken door minuten van stilte. De intensiteit van het ochtendzwermen wordt sterkt bepaald door de groepsgrootte van de kolonie. 

Een schematische weergave van het verloop van het aantal waar te nemen vleermuizen bij een verblijfplaats van een kraamkolonie. Groen zijn volwassen dieren, grijs zijn niet vliegvlugge onvolwassen dieren. In de avond schemering (grijs in de onderste balk) vliegen dieren in een vast patroon uit. Met horten en stoten komt de kolonie naar buiten (scheef normale verdeling). Gedurende de nacht zijn op onvoorspelbare momenten weer moeders waar te nemen, welke kort zwermen en dan invliegen. In de ochtend is vaak een vrij korte piek zwerm moment (20 minuten). De periode ervoor en erna is op onregelmatige momenten ook inzwermactiveit waar te nemen.

Periodes van onderzoek

Op basis van het gemiddelde zwermgedrag van een kolonie kunnen de meest optimale periodes van onderzoek bepaald worden (bovenste balk). Rood onderzoek niet mogelijk (of evt. luisteren naar dieren in een verblijfplaats), lichtoranje periode alleen geschikt om verblijfplaatsfunctie vast te stellen, niet om uit te sluiten. Lichtgroen suboptimaal, groen optimale periode. Omdat de optimale periode per nacht kan fluctueren, afhankelijk van honger van dieren en maanstand, is het raadzaam om onderzoek altijd in de gehele groene band uit te voeren.

Toepassing

Groepsgrootte van een kolonie is heel soortafhankelijk. Meervleermuizen leven over het algemeen in grotere groepen dan laatvliegers. Daarmee is de trefkans om een kolonie laatvliegers te ontdekken kleiner (nog afgezien van het feit dat deze soort in de ochtend weinig zwermt). In feite zou de onderzoeksinspanning voor protocolonderzoek moeten worden afgestemd op de soort met de kleinste groepsgrootte (en niet zoals momenteel op de soort met de grootste groepsgrootte)